poniedziałek, 27 maja 2013

PNĄCZA NA ŚCIANACH

Większość laików, uważa że pnącza niszczą elewację, wchodzą po nich pająki i myszy, zacieniają okna itp. Specjalnie dla tych laików oraz dla osób zainteresowanych tematem poniższy post.

Ratunkiem na nagrzewające się mury, przesuszone powietrze, coraz więcej spalin, a coraz mniej miejsca dla roślin poprawiających mikroklimat mogą być pnącza porastające ściany. Warto je sadzić, bo są nie tylko dekoracyjne - przynoszą też wiele pożytku.
Pnącza to szczególne rośliny - do rozwoju wystarczy im niewielki kawałek żyznej ziemi i podpora utrzymująca je w pionie. Jedne pną się po gładkich ścianach korzeniami czepnymi lub specjalnymi przylgami, inne owijają się wokół podpór pędami, wąsami lub ogonkami liściowymi. Niektóre trzeba przywiązywać do podpór (tak zwane pnącza prymitywne, na przykład róże).



Pnącza mogą tworzyć elewację idealną:

  • ekologiczną,
  • tanią w realizacji i przynoszącą korzyści ekonomiczne podczas kolejnych lat, 
  • estetyczną, 
  • trwałą  
  • odporną na czynniki atmosferyczne. 
  • zajmują mało miejsca, 
  • mają niewielkie wymagania  
  • pozwalają na utrzymanie choćby namiastki naturalnego środowiska w przestrzeni zurbanizowanej. 
  • w zależności od gatunku i odmiany mogą rosnąć praktycznie wszędzie – na nasłonecznionych ścianach nowoczesnych budynków i w ciemnych podwórkach-studniach starszych budynków śródmiejskich




KORZYŚCI SADZENIA PNĄCZY W MIEŚCIE:

Roślinność w mieście, w tym zielone elewacje, odgrywa cztery nadrzędne funkcje:

Ekologiczną

  • Poprawa mikroklimatu w pobliżu budynków poprzez zmniejszenie amplitudy wilgotności i temperatury w warstwie przyściennej.
  • Tworzenie przestrzeni życiowej dla zwierząt, szczególnie owadów, ale również ptaków np. drozda, zięby czy szczygła.
  • Zwiększenie korzystnego bilansu tlenowego w mieście dzięki zwiększonej powierzchni asymilacyjnej
  • Zatrzymanie cząsteczek pyłów i szkodliwych substancji


Techniczną

  • Ochrona ścian tynku przed wodami opadowymi
  • Ochrona fasady przed wiatrami
  • Osuszanie fundamentów
  • Izolacja akustyczna budynku
  • Regulacja temperatury – w lecie ochrona przed przegrzaniem budynku, a w zimie przed nadmierną utratą ciepła (oszczędności rzędu 15-30% rocznie)


Estetyczną

  • Poprawa estetyki przestrzeni mieszkalnej
  • Odczuwanie piękna, harmonii, kolorytu i różnorodnych zapachów
  • Wpisywanie architektury w krajobraz
  • Ukrywanie niedostatków budynków


Psychologiczna

  • Redukcja stresów
  • Wpływ na równowagę psychiczną
  • Większe przywiązanie mieszkańców do bogatych w zieleń miejsc zamieszkania
  • Zmniejszenie agresji i patologicznych zjawisk społecznych


CIEKAWOSTKI:

Wawel jest najlepszych i najbardziej zróżnicowanym pod względem zastosowania i liczby gatunków przykładem architektury zabytkowej porośniętej pnączami. Zieleń podkreśla rangę zabytku i uwypukla jego historyczny charakter.

Zielone elewacje powodują zmniejszenie amplitudy dobowych wahań temperatury powietrza znajdującego się pomiędzy warstwą liści pnączy a ścianą średnio o około 4oC. W ciepłe dni temperatura powietrza pod okrywą pnącza jest niższa nawet około 4 - 5oC – pnącza mają właściwości izolacyjne.

Również mniejszym wahaniom ulega wilgotność powietrza. W okresie długotrwałych deszczy wilgotność względna powietrza pod liśćmi utrzymuje się poziomie do 90 %, w porównaniu do wilgotności powietrza na zewnątrz, sięgającej 100 %.

Oszczędność energii wynikająca z pokrycia elewacji gęstym pnączem, w klimacie umiarkowanym sięgają 15-30% rocznie.

Pnącza mają bardzo wysoki stosunek powierzchni biologicznie czynnej do powierzchni potrzebnej do rozwoju w porównaniu do gatunków np. drzewiastych. Duży winobluszcz pięciolistkowy zajmuje ok. 0,5 m2 gruntu, a powierzchnia jego listowia w okresie wegetacji wynosi 2600 m2!!



MITY:

Mit: pnącza niszczą elewacje, przyczyniają się do wilgotnienia ścian.
Nie! W Anglii, Normandii i Bretanii charakteryzujących się wilgotnym klimatem istnieje wiele wiekowych budynków porośniętych pnączami. W Polsce doskonałym przykładem może być Wawel – piękno budynków dodatkowo podkreślają winobluszcze i zimozielony bluszcz.

Mit: rośliny „wiercą” otwory w ścianach.
Nie! Pnącza jedynie wykorzystują istniejące rysy i ubytki, w Niemczech nie stwierdzono jakichkolwiek zniszczeń powodowanych przez pnącza na elewacjach z wielkiej płyty. Prawdą jest, że mogą pojawić się problemy w przypadku niedbałego wykonania ścian, tak jak to miało miejsce na warszawskim Ursynowie.

Mit: pnącza chwytające się przylgami chemicznie niszczą elewacje.
Nie! Przylgi najpopularniejszego winobluszczu trójklapowego są aktywne biologicznie zaledwie przez kilka dni, a wydzielane przez nie kwasy organiczne działają bardzo krótko. Dekstranowe substancje klejące przylg są zupełnie obojętne dla materiałów budowlanych. Badania przeprowadzone w Instytucie Techniki Budowlanej (ITB) wykazały widoczne jedynie pod znacznym powiększeniem mikroubytki zaczynu w warstwie styku przylg z tynkiem.
Nie oddziaływają chemicznie na podłoże korzenie przybyszowe bluszczu, hortensji pnącej, milinu ani korzenioczepnych form winobluszczy, nie pobierają ani nie wydzielają wody. Po krótkim czasie drewnieją i jedynie przytwierdzają roślinę do ściany.
Badani przeprowadzone przez ITB wykazały, że w wielu przypadkach przyczepność zaczynu do wypełniacza tynku, była lepsza na ścianach pokrytych pnączem niż na ścianach odkrytych, co sugeruje ochronne działanie warstwy liści.

Mit: pnącza na budynkach powodują występowanie pająków w mieszkaniach.
W tym twierdzeniu jest trochę prawdy – pnącza stanowią doskonałe siedlisko życia dla wielu owadów, ale przecież występują one także w budynkach nie porośniętych roślinnością. Pamiętajmy jednak, że pająki żywią się owadami, a zatem ograniczają dostęp m.in. much, meszek do naszych mieszkań. Zarówno owady, jak i pająki stanowią pożywienie dla ptaków, które chętnie zakładają gniazda w gęstwinie pnączy.


DOBÓR GATUNKÓW 
aktinidia (Aktinidia)
akebia (Akebia)
winnik (Ampelopsis)
kokornak (Aristolochia)
kielisznik (Calystegia)
milin(Campsis)
dławisz (Celastrus)
powojnik (Clematis)
rdestówka (Fallopia)
bluszcz (Hedera)
chmiel (Humulus)
hortensja (Hydrangea)
wiciokrzew (Lonicera)
winobluszcz (Parthenocissus)
cytryniec (Schisandra)
Vitis (winorośl)
Wisteria (glicynia)

ŹRÓDŁO TEKSTU: http://zszp.pl/?id=79&lang=1

poniedziałek, 13 maja 2013

POMYSŁ NA ZIELONĄ ŚCIANĘ

Ciekawy pomysł, pierwotnie w celu schowania placu budowy, zastąpienia szpetnych, nudnych płotów czymś o wiele bardziej interesującym pod względem estetycznym. 



Symbiotyczna Zielona Ściana została zaprojektowana przez  Kooho Jung & Hayeon Kelly Choi. Stworzyła miejski ekosystem zaprojektowany by pomóc zbuforować, zrewitalizować oraz chronić place budowy. Konstrukcja zbiera wodę deszczową  oraz ścieki, filtruje oraz ją magazynuje, rozprowadzając ją następnie na placu budowy.



Od strony zewnętrznej - dla przechodniów ściana posiada schowki na rośliny, miejsca do siedzenia, strefę cienia oraz gniazda dla ptaków i oświetlenie zapewniając przyjazną przestrzeń. Ściana sama w sobie pełni funkcję zbiornika na wodę oraz miejsca do nasadzeń roślinnych a jej wewnętrzna strona posiada system zraszaczy aby poradzić sobie z pyłem.



Ściana posiada czujniki monitorujące poziom hałasu, jakość powietrza, ilość pyłów, drgań oraz nieprzyjemnych zapachów aby zapewnić bardziej przyjazne środowisko.







tekst i zdjęcia źródło: http://inhabitat.com/living-green-wall-buffers-filters-construction-zones/symbiotic-green-wall-1/

niedziela, 12 maja 2013

ROŚLINNE ANTYBIOTYKI CZYLI FITONCYDY



Fitoncydy zwane roślinnymi antybiotykami są to związki chemiczne produkowane przez rośliny wyższe (mszaki, paprotniki i rośliny nasienne), charakteryzujące się działaniem antybakteryjnymi grzybobójczym, a niekiedy także przeciwwirusowym. Posiadają one korzystny wpływ na ludzkie zdrowie a niektóre z nich wykazują właściwości immunostymulacyjne - podnoszą odporność organizmu. 



Substancje lotne wydzielane przez czosnek i cebulę w ciągu kilku minut zabijają bakterie wywołujące gruźlicę, cholerę i czerwonkę.

Istotna właściwością fitoncydów jest zdolność oczyszczania powietrza z bakterii oraz jonizacja powietrza. Dla przykładu w promieniu 3-5 m wokół krzewów jałowców, drzew brzóz czy sosen utrzymuje się strefa wolna od bakterii.



Najwyższa aktywność posiadają młode części roślin, intensywnie fotosyntetyzujące. Niektóre zabiegi pielęgnacyjne, a w szczególności cięcie i strzyżenie, sprzyjają intensyfikacji wydzielania fitoncydów. 

Na przykład: Plantacja jałowca pospolitego o powierzchni 1 ha wydziela w ciągu lata ok 30 kg fitoncydów, co pozwala na oczyszczenie  z drobnoustrojów jednego średniej wielkości miasta. Dla porównania las sosnowy o tej samej powierzchni produkuje ok 5 kg fitoncydów w sezonie a liściasty ok 2 kg.



Pomysłem na poprawę warunków zdrowotnych w miastach jest stworzenie wysp fitoncydowych. Pomysł polega na wprowadzeniu punktowym gatunków emitujących do środowiska pożądane związki. Idealnie gdy  po osiągnięciu dojrzałości korony drzew bądź krzewów były oddalone od siebie  o kilka metrów.

W istniejących terenach zieleni polecana jest metoda tzw. uzupełniająca, polegająca na wprowadzaniu do podszytu uzupełniającej szaty roślinnej.

Rośliny do warstwy podszytu bogate w fitoncydy:

  • jaśminowce Philadalphus
  • porzeczki Ribes
  • bez czarny Sambucus nigra
  • cis pospolity Taxus baccata
  • mikrobiota syberyjska Microbiota decussata
  • sosna kosodrzewina Pinus mugo i jej odmiany 


Spośród krajowych gatunków najwięcej fitoncydów wydzielają:

  • sosna pospolita Pinus sylvestris
  • jałowiec pospolity Juniperus communis
  • brzoza brodawkowata Betula pendula
  • świerk pospolity Picea abies
  • żywotnik zachodni Thuja occidentalis
  • buk pospolity Fagus sylvatica
  • czeremcha pospolita Prunus padus
  • jarząb pospolity Sorbus aucuparia
  • róża dzika Rosa canina
  • porzeczka czarna Ribes nigrum


 tekst źródło:'Zieleń to Życie' 01/2013; Autor artykułu Grzegorz Falkowski