Ratunkiem na nagrzewające się mury, przesuszone powietrze, coraz więcej spalin, a coraz mniej miejsca dla roślin poprawiających mikroklimat mogą być pnącza porastające ściany. Warto je sadzić, bo są nie tylko dekoracyjne - przynoszą też wiele pożytku.
Pnącza to szczególne rośliny - do rozwoju wystarczy im niewielki kawałek żyznej ziemi i podpora utrzymująca je w pionie. Jedne pną się po gładkich ścianach korzeniami czepnymi lub specjalnymi przylgami, inne owijają się wokół podpór pędami, wąsami lub ogonkami liściowymi. Niektóre trzeba przywiązywać do podpór (tak zwane pnącza prymitywne, na przykład róże).
- ekologiczną,
- tanią w realizacji i przynoszącą korzyści ekonomiczne podczas kolejnych lat,
- estetyczną,
- trwałą
- odporną na czynniki atmosferyczne.
- zajmują mało miejsca,
- mają niewielkie wymagania
- pozwalają na utrzymanie choćby namiastki naturalnego środowiska w przestrzeni zurbanizowanej.
- w zależności od gatunku i odmiany mogą rosnąć praktycznie wszędzie – na nasłonecznionych ścianach nowoczesnych budynków i w ciemnych podwórkach-studniach starszych budynków śródmiejskich
KORZYŚCI SADZENIA PNĄCZY W MIEŚCIE:
Roślinność w mieście, w tym zielone elewacje, odgrywa cztery nadrzędne funkcje:
Ekologiczną
- Poprawa mikroklimatu w pobliżu budynków poprzez zmniejszenie amplitudy wilgotności i temperatury w warstwie przyściennej.
- Tworzenie przestrzeni życiowej dla zwierząt, szczególnie owadów, ale również ptaków np. drozda, zięby czy szczygła.
- Zwiększenie korzystnego bilansu tlenowego w mieście dzięki zwiększonej powierzchni asymilacyjnej
- Zatrzymanie cząsteczek pyłów i szkodliwych substancji
Techniczną
- Ochrona ścian tynku przed wodami opadowymi
- Ochrona fasady przed wiatrami
- Osuszanie fundamentów
- Izolacja akustyczna budynku
- Regulacja temperatury – w lecie ochrona przed przegrzaniem budynku, a w zimie przed nadmierną utratą ciepła (oszczędności rzędu 15-30% rocznie)
Estetyczną
- Poprawa estetyki przestrzeni mieszkalnej
- Odczuwanie piękna, harmonii, kolorytu i różnorodnych zapachów
- Wpisywanie architektury w krajobraz
- Ukrywanie niedostatków budynków
Psychologiczna
- Redukcja stresów
- Wpływ na równowagę psychiczną
- Większe przywiązanie mieszkańców do bogatych w zieleń miejsc zamieszkania
- Zmniejszenie agresji i patologicznych zjawisk społecznych
CIEKAWOSTKI:
Wawel jest najlepszych i najbardziej zróżnicowanym pod względem zastosowania i liczby gatunków przykładem architektury zabytkowej porośniętej pnączami. Zieleń podkreśla rangę zabytku i uwypukla jego historyczny charakter.
Zielone elewacje powodują zmniejszenie amplitudy dobowych wahań temperatury powietrza znajdującego się pomiędzy warstwą liści pnączy a ścianą średnio o około 4oC. W ciepłe dni temperatura powietrza pod okrywą pnącza jest niższa nawet około 4 - 5oC – pnącza mają właściwości izolacyjne.
Również mniejszym wahaniom ulega wilgotność powietrza. W okresie długotrwałych deszczy wilgotność względna powietrza pod liśćmi utrzymuje się poziomie do 90 %, w porównaniu do wilgotności powietrza na zewnątrz, sięgającej 100 %.
Oszczędność energii wynikająca z pokrycia elewacji gęstym pnączem, w klimacie umiarkowanym sięgają 15-30% rocznie.
Pnącza mają bardzo wysoki stosunek powierzchni biologicznie czynnej do powierzchni potrzebnej do rozwoju w porównaniu do gatunków np. drzewiastych. Duży winobluszcz pięciolistkowy zajmuje ok. 0,5 m2 gruntu, a powierzchnia jego listowia w okresie wegetacji wynosi 2600 m2!!
MITY:
Mit: pnącza niszczą elewacje, przyczyniają się do wilgotnienia ścian.
Nie! W Anglii, Normandii i Bretanii charakteryzujących się wilgotnym klimatem istnieje wiele wiekowych budynków porośniętych pnączami. W Polsce doskonałym przykładem może być Wawel – piękno budynków dodatkowo podkreślają winobluszcze i zimozielony bluszcz.
Mit: rośliny „wiercą” otwory w ścianach.
Nie! Pnącza jedynie wykorzystują istniejące rysy i ubytki, w Niemczech nie stwierdzono jakichkolwiek zniszczeń powodowanych przez pnącza na elewacjach z wielkiej płyty. Prawdą jest, że mogą pojawić się problemy w przypadku niedbałego wykonania ścian, tak jak to miało miejsce na warszawskim Ursynowie.
Mit: pnącza chwytające się przylgami chemicznie niszczą elewacje.
Nie! Przylgi najpopularniejszego winobluszczu trójklapowego są aktywne biologicznie zaledwie przez kilka dni, a wydzielane przez nie kwasy organiczne działają bardzo krótko. Dekstranowe substancje klejące przylg są zupełnie obojętne dla materiałów budowlanych. Badania przeprowadzone w Instytucie Techniki Budowlanej (ITB) wykazały widoczne jedynie pod znacznym powiększeniem mikroubytki zaczynu w warstwie styku przylg z tynkiem.
Nie oddziaływają chemicznie na podłoże korzenie przybyszowe bluszczu, hortensji pnącej, milinu ani korzenioczepnych form winobluszczy, nie pobierają ani nie wydzielają wody. Po krótkim czasie drewnieją i jedynie przytwierdzają roślinę do ściany.
Badani przeprowadzone przez ITB wykazały, że w wielu przypadkach przyczepność zaczynu do wypełniacza tynku, była lepsza na ścianach pokrytych pnączem niż na ścianach odkrytych, co sugeruje ochronne działanie warstwy liści.
Mit: pnącza na budynkach powodują występowanie pająków w mieszkaniach.
W tym twierdzeniu jest trochę prawdy – pnącza stanowią doskonałe siedlisko życia dla wielu owadów, ale przecież występują one także w budynkach nie porośniętych roślinnością. Pamiętajmy jednak, że pająki żywią się owadami, a zatem ograniczają dostęp m.in. much, meszek do naszych mieszkań. Zarówno owady, jak i pająki stanowią pożywienie dla ptaków, które chętnie zakładają gniazda w gęstwinie pnączy.
DOBÓR GATUNKÓW
aktinidia (Aktinidia)
akebia (Akebia)
winnik (Ampelopsis)
kokornak (Aristolochia)
kielisznik (Calystegia)
milin(Campsis)
dławisz (Celastrus)
powojnik (Clematis)
rdestówka (Fallopia)
bluszcz (Hedera)
chmiel (Humulus)
hortensja (Hydrangea)
wiciokrzew (Lonicera)
winobluszcz (Parthenocissus)
cytryniec (Schisandra)
Vitis (winorośl)
Wisteria (glicynia)
ŹRÓDŁO TEKSTU: http://zszp.pl/?id=79&lang=1
